میزگرد سیاسی با موضوع بررسی بیانیه سوئیس با حضور اساتید دانشگاه ساعت 11صبح سه شنبه 15اردیبهشت ماه در محل تالار حکمت دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار شد.

این میزگرد که با حضور خانم دکتر سبحانی –عضو هیئت علمی گروه حقوق، آقای دکتر نوری-عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی و آقای دکتر علیزاده- استادیار جغرافیای سیاسی ، همراه بود با ارائه نظر اساتید آغاز شد.

نخست دکتر نوری با ذکر اینکه قصد دارند از زاویه جامعه شناسی به موضوع بپردازند و پدیده را در متن اجتماعی خود قرار دهند بیان کردند: متن اجتماعی، مفهومی بنام نظام جهانی است. ما با مذاکره یک کشور با یک کشور دیگر مواجه نیستیم، ما با یک مجموعه ساختاری گسترده تر مذاکره میکنیم. در این نظام کشورها به سه دسته تقسیم میشوند:مرکز،نیمه پیرامونی و پیرامونی. منظور از کشورهای مرکز کشورهایی است که ابرقدرت سیاسی و اقتصادی و... محسوب میشوند.کشورهای نیمه پیرامونی در سطح پایین تری از کشورهای مرکز قرار دارند و کشورهای پیرامونی کشورهایی هستند با اقتصاد تک محصولی،سرمایه اندک،نقش تولید کننده و صادرکننده مواد خام به دو دسته دیگر. این رابطه استثمار گونه است و یک حقیقت تلخ بشمار میرود. استثمار در ذات نظام جهانی است. کشور ما در این ساختار، یک کشور پیرامونی محسوب میشود و برای اینکه خود را از سطح پیرامونی به نیمه پیرامونی برساند سه راه وجود دارد:

1.نظام جهانی دچار رکود شود و ایران از این فرصت استفاده کند.

2.درحالت گشایش نظام جهانی بتواند با شرکت های چندملیتی دوستی برقرارکند تا از سرمایه گذاری آنها در داخل کشور سود ببرد.

3.استراتژی مستقل توسعه،یعنی بدون توجه به دو راهکار اول تنها بر توانمندی خود تکیه کند. کشورما استراتژی سوم را مد نظر دارد و در طی سالهای اخیر به دو طریق اول تمایلی نشان نداده است.این استراتژی مناسبی است اما کشورهای معدودی از طریق آن به موفقیت دست یافته اند زیرا تحقق آن در حالتی امکان پذیر است که فشارهای اقتصادی روی کشور وجود نداشته باشد. در مقابل نیز کشورهای مرکز، واکنشی چون جنگ یا تهدید نشان خواهند داد.ایران برای این امر کشورهای 1+3 را به 1+5 میرساند تا بتواند از حمایت روسیه و چین استفاده کند.این درحالی است که روسیه سالهاست کشور را غارت میکند و چین نیز بازار داخلی را مال خود کرده است.

 ابزارهای ما برای رسیدن به قدرت منطقه،باید معقول باشد. ما نمیتوانیم خارج از قواعد نظام جهانی عمل کنیم.باید بر اساس عقلانیت به آرمانهای خود برسیم.

دکتر علیزاده نیز پرونده و مساله هسته ای ایران را از دیدگاه ژئوپلتیک مدنظر قرار دادند و بیان کردند: همه کشورهایی که به انرژی هسته ای دست یافته اند در 5مورد اختلاف دارند:

1.انگیزه دستیابی به انرژی هسته ای

2.راهبردهای دستیابی به انرژی هسته ای

3.راهکارهای دستیابی به انرژی هسته ای

4.محاسبات

5.شرایط ژئوپلتیک
هرکدام از کشورها بر حسب نیاز خود یک مسیر را انتخاب کرده اند.

امروز ثابت شده داشتن انرژی هسته ای،وزن مناسبات بین المللی یک کشور را افزایش می دهد. اما این بالارفتن وزن مناسبات برای قدرت ملی کاربردی، قابل استفاده است.

یعنی آن قدرت ملی که بتواند باعث توسعه پایدار یک کشور شود. پس از بدست آوردن قدرت کاربردی،کشور ها به سمتی حرکت میکنند که در نظام جهانی یک پرستیژ بین المللی بدست آورند که استفاده از آن برای تعیین مرزهای ژئوپلتیک است. در کل یک سوال مطرح میشود که آیا واقعا بیانیه لوزان(طبق متن آن) و در آینده قطعنامه بین ایران وکشورهای 1+5 ، ایران را به یک کشور هسته ای تبدیل میکند؟ اگرنه،زنجیره ای که نه تنها ایران بلکه همه کشورها(بطور طبیعی) به دنبال آن هستند ناقص خواهد ماند. غیر از کاربرد انرژی هسته ای ،بحث صرف انرژی هسته ای برای ما مطرح است.طبق تحقیقات استفاده از انرژی هسته ای تا سال 2025 دو برابر حال خواهد شد.

کشوری که در یکی از منابع کلیدی انرژی دچار مشکل باشد،در مناسبات سیاسی نیز ضعیف خواهد بود.

در ادامه خانم دکتر سبحانی با ارائه مطالبی در قالب اسلاید به تبیین مسائل حقوقی بیانیه لوزان پرداختند و با بیان اینکه بیانیه لوزان یک گام میانی در راه رسیدن به توافق نهایی الزام آور است اضافه کردند که بیانیه لوزان به خودی خود الزام آور نیست و طبق اصل 77قانون اساسی عهدنامه ها و موافقت های بین المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.

همچنین ایشان با مرور بندهای مختلف بیانیه، ضمن بیان اینکه این گزاره ،حق ایران در داشتن انرژی هسته ای را درنظر میگیرد به محدود شدن توانایی های ایران اشاره کردند.و در پایان بیان کردند که باید دید در توافق نهایی تحریم ها لغو میشود و یا این امر به راستی آزمایی همزمان منوط است.

همچنین دکتر نوری ضمن نقد صحبت های دکتر علیزاده،  با اشاره به اینکه ما فضای برد-برد ایجاد کرده ایم از پابرجایی غنی سازی در نظنز سخن گفتند و بیان کردند که اراک نیز تعطیل نمیشود و تنها تفاوت با گذشته،کاهش سطح تولید پلوتونیم است.

دکتر علیزاده نیز در مقابل، با بحث درمورد نیاز الزامی به انرژی هسته برای گسترش فعالیت های علمی چون زیردریایی هایی که نیاز به سوخت هسته ای دارند با یک مقدمه کوتاه به پرسش یک سوال از دکتر نوری مباحث خود را پایان دادند: ما امروز در شرایطی بسر میبریم که میزان قدرت ثابت نیست. سیر وضعیت قدرت ثابت میکند جهان در حال حرکت به سمت دنیای چند قطبی است. حال،آیا ایران با محدود کردن خود در این بیانیه، میتواند در آینده بازیگر باشد؟ در پایان نیز نوبت به پرسش و پاسخ دانشجویان رسید که دوتن از دانشجویان به طرح سوال شفاهی از اساتید پرداختند و به علت ضیق وقت پاسخ به سوالات کتبی میسر نشد.