نوزدهم فروردین سالروز شهادت آیت الله سید محمدباقر صدر و خواهر گرانقدرش بنت الهدی صدر 
علامه شهید حضرت آیت الله العظمی سید محمدباقر صدر (ره)در ۲۵ ذی القعده الحرام سال ۱۳۵۳ هجری قمری در شهر کاظمین دیده به جهان گشود.[۱] پدرش سید حیدر صدر عالمی برجسته و از مجتهدان جوان و پر استعداد زمانش بود. مادرش بانویی پرهیزگار و دختر مرحوم آیت الله شیخ عبدالحسین آل یاسین بود.[۲]

خاندان شهید صدر همگی از چهره‌های سرشناس، وارسته، مجاهد دانشمند و با تقوا محسوب می‌شوند.[۳] خواهر شهید سید محمدباقر صدر که به همراه ایشان به شهادت رسید، معروف به «بنت الهدی» بانوی با فضیلت، دانشمند، عارف عابد، پاکیزه، خداترس و باتقوا، در سال ۱۳۵۶ هجری قمری در شهر کاظمین به دنیا آمد و همانند برادرش در دامان دانش و تقوا و فضیلت پرورش یافت. علوم عربی و مبانی علم کلام و فقه و اصول را نزد برادر شهید خود فرا گرفت و در زمره نویسندگان پر توان اسلامی درآمد. وی در طول هفت سال بر چهار مدرسه دخترانه دینی در شهرهای کاظمین، نجف و کوت نظارت داشت و صدها دختر جوان دانشمند و دین باور را به جامعه اسلامی تحویل داد. از جمله آثار وی می‌توان به صراع من واقع الحیاة، الخالةُ الضائعة، الفضیلة تَنْتَصر، ذکریات علی تلال مکه، المرأة مع النبی، الباحثه عن الحقیقه و ... اشاره کرد».[۴]
شهید صدر که از هوشی سرشار برخوردار بود، در ۱۴ سالگی پدرش را از دست داد و زیر نظر مادر پرهیزکار و برادرش سید اسماعیل صدر-که خود از مجاهدین معروف بود- قرار گرفت.[۵]
شهید صدر از همان دوران کودکی تحصیلات دین خویش را آغاز کرد و از محضر اساتیدی چون آیت الله العظمی شیخ محمدرضا آل یاسین و آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خوئی بهره برد و به درجه اجتهاد نائل شد.[۶] این عالم بزرگ تنها به دانش فقه و اصول که در آن زمان در حوزه نجف اشرف متداول بود، بسنده نکرد بلکه به سایر موضوعات و دیدگاه‌های فکری اسلامی چون فلسفه، اقتصاد، منطق، اخلاق، تفسیر و تاریخ نیز می‌پرداخت و در هر یک از این زمینه‌ها مباحثی ژرف و فراگیر را مطرح می‌کرد.[۷]
از جمله مهم‌ترین آثار قلمی ایشان می‌توان به کتاب‌های فلسفتنا، اقتصادنا، غایه الفکر فی علم الاصول، فدک فی التاریخ، بحث حول المهدی[۸] و ده‌ها اثر ارزشمند دیگر اشاره کرد.
پس از رحلت مرحوم آیت الله حکیم به دنبال یک نبرد طولانی با حزب بعث عراق به تدریج شهید صدر به عنوان یک رهبر شناخته شده مورد توجه شدید مردم قرار گرفت.[۹] این عالم وارسته به علت مبارزات خستگی ناپذیرش با حکومت بعثی عراق و همچنین حمایت بی‌دریغ وی از حرکت امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی بارها توسط رژیم عراق دستگیر و زندانی و شکنجه شد. در آخرین مرحله بعثیان عراقی با تجربه‌ای که از انقلاب اسلامی ایران اندوخته بودند، دست به نقشه تازه‌ای زدند و حضرت آیت الله العظمی صدر را در خانه خود زندانی کردند و از رفت و آمد مردم به خانه ایشان به طور جدی جلوگیری نمودند. ماه‌ها وضع به همین منوال گذشت تا اینکه سرانجام در تاریخ ۱۹ جمادی الاولی ۱۴۰۰ هجری ایشان را دستگیر کردند و به بغداد بردند و پس از شکنجه‌های فراوان در تاریخ ۲۲ جمادی الاولی ۱۴۰۰ه.ق ۱۹ فروردین ۱۳۵۹ه.ش ایشان و خواهرش بنت الهدی را به شهادت رساندند.[۱۰]
حضرت امام خمینی (ره) در پیام تسلیتی که به مناسبت شهادت آیت الله صدر و خواهرش بنت الهدی صدر در تاریخ دوم اردیبهشت ماه ۱۳۵۹ صادر فرمودند آورده است:
«... با کمال تأسف حسب گزارش‌های رسیده مرحوم آیت الله شهید سید محمدباقر صدر و همشیره مکرمه مظلومه او که از معلمین دانش و اخلاق و مفاخر علم و ادب بود به¬دست رژیم منحط بعث عراق با وضعی دلخراش به درج رفیعه¬شهادت¬رسیده‌اند... شهادت این بزرگواران که عمری را به مجاهدت در راه اهداف اسلام¬گذرانده‌اند¬به¬دست¬اشخاص جنایتکاری که عمری به خونخواری و ستم¬پیشگی گذرانده‌اند عجیب نیست ...»

«یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ» (صف/۸)

پی نوشت :
[۱]- حسینی حائری، سید کاظم؛ زندگی و افکار شهید صدر، ترجمه حسن طارمی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۵، چاپ اول، ص ۳۵٫
[۲]- همان، ص ۳۲٫
[۳]- سید صدرالدین صدر، سید محمد صدر در عراق، امام موسی صدر و مرحوم سید عبدالحسین شرف الدین از این خاندان هستند.
[۴]- همان، ص ۳۲-۳۱٫
[۵]- کولائی، الهه؛ و دیگران، یادواره شهید آیت الله سید محمدباقر صدر، بی‌جا، کانون انتشارات ناصر، ۱۳۶۰، ص ۷-۶٫
[۶]- همان، ص ۹٫
[۷]- حسینی حائری، پیشین، ص ۶۳٫
[۸]- قلی زاده، مصطفی؛ شهید صدر، بی‌جا، سازمان تبلیغات، ۱۳۷۲، چاپ اول، ص ۱۵۵٫
[۹]- کولایی، الهه؛ پیشین، ص ۱۴٫
[۱۰]- همان

نویسنده یدالله حاجی زاده

کتب مربوط به آیت الله شهید محمد باقر صدر

به نقل از سایت موعود